ต้อยติ่งนา ๒

Hygrophila erecta (Burm. f.) Hochr.

ชื่ออื่น ๆ
ต้อยติ่งไทย, น้ำดับไฟ (ประจวบคีรีขันธ์)
ไม้ล้มลุก ลำต้นตั้ง เป็นสันสี่เหลี่ยม มีร่องตามยาว มีขนสาก ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปรี รูปไข่กลับ หรือรูปขอบขนาน ดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อกระจุกสั้นหนึ่งถึงหลายช่อ ออกตามซอกใบ ดอกรูปปากเปิด สีขาวถึงสีม่วงอ่อนผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงกระบอก เมล็ดสีน้ำตาลดำ รูปทรงกลมค่อนข้างแบน มีขนสั้นนุ่ม

ต้อยติ่งนาชนิดนี้เป็นไม้ล้มลุก ลำต้นตั้ง สูงได้ถึง ๑ ม. เป็นสันสี่เหลี่ยม มีร่องตามยาว มีขนสาก

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปรี รูปไข่กลับ หรือรูปขอบขนาน กว้าง ๐.๕-๓ ซม. ยาว ๓-๑๐ ซม. ปลายแหลมถึงมน โคนสอบเป็นครีบ ขอบเรียบ แผ่นใบบางมีขนแข็งเอนทั้ง ๒ ด้าน เส้นแขนงใบข้างละ ๙-๑๒ เส้น ก้านใบยาว ๐.๒-๒ ซม. มีขนหยาบแข็ง

 ดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อกระจุกสั้นหนึ่งถึงหลายช่อ ออกตามซอกใบ ก้านดอกสั้นมาก ใบประดับย่อยรูปแถบแคบ ยาว ๐.๘-๑ ซม. มีขนครุยสาก กลีบเลี้ยง โคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นแฉกลึก เรียวยาว ๕ แฉก ยาวประมาณ ๑ ซม. มีขนสากเป็นครุยสีขาว กลีบดอกรูปปากเปิด โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดรูปแตร ยาว ๑.๘-๒.๒ ซม. ปลายแยกเป็น ๕ แฉก ซีกบนมี ๒ แฉก ซีกล่างมี ๓ แฉก แต่ละแฉกมีขนาดเท่ากัน ปลายกลมมนเกลี้ยง กลีบดอกเรียงซ้อนเหลื่อมไปทางซ้ายในดอกตูมสีขาวถึงสีม่วงอ่อน เกสรเพศผู้มี ๒ คู่ แต่ละคู่ยาวไม่เท่ากัน ติดที่หลอดกลีบดอก อับเรณูรูปขอบขนาน แตกตามช่อง จานฐานดอกรูปวงแหวน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ เกลี้ยงมี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียมีขนยาวห่าง ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็นแฉกเล็ก ๒ แฉก

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงกระบอก ยาว ๑.๒-๑.๕ ซม. เมล็ดสีน้ำตาลดำ รูปทรงกลมค่อนข้างแบน มีขนสั้นนุ่ม ก้านเมล็ดโค้งงอ แข็งและเหนียว จะยืดตัวออกและดีดให้เมล็ดกระจายเมื่อผลแตก

 ต้อยติ่งนาชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาค มักพบตามร่องน้ำหรือที่ชื้นแฉะในนา ที่สูงจากระดับทะเลปานกลางได้ถึง ๑,๐๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนตุลาคมถึงธันวาคม ในต่างประเทศพบที่อินเดีย เมียนมา จีน ภูมิภาคอินโดจีน มาเลเซีย และอินโดนีเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ต้อยติ่งนา ๒
ชื่อวิทยาศาสตร์
Hygrophila erecta (Burm. f.) Hochr.
ชื่อสกุล
Hygrophila
คำระบุชนิด
erecta
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Burman, Nicolaas Laurens (Nicolaus Laurent)
- Hochreutiner, Bénédict Pierre Georges
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Burman, Nicolaas Laurens (Nicolaus Laurent) (1734-1793)
- Hochreutiner, Bénédict Pierre Georges (1873-1959)
ชื่ออื่น ๆ
ต้อยติ่งไทย, น้ำดับไฟ (ประจวบคีรีขันธ์)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางสาวพนารัตน์ เจริญไชย